Măng mai khô Ba Chẽ

Măng mai khô là sản phẩm đặc trưng, nổi tiếng của huyện Ba Chẽ, tỉnh Quảng Ninh. Sản phẩm măng khô thường được chế biến nấu thành các món canh hoặc kết hợp xào với một số nguyên liệu khác tạo nên món ăn khác lạ ngon miệng, bởi khi ăn có vị giòn, ngọt, bùi ngậy và là một trong những món canh truyền thống thường có trong mâm cỗ của gia đình người Việt Nam. 

Huyện Ba Chẽ là một trong những huyện miền núi của tỉnh Quảng Ninh. Phát huy được thế mạnh của vùng với 86% diện tích đất lâm nghiệp chiếm 86% tổng diện tích đất tự nhiên nên phù hợp để phát triển trồng nông - lâm nghiệp và trồng tre nứa, người dân huyện Ba Chẽ đã đầu tư vào việc trồng tre mai để lấy mầm măng, chế biến thành các sản phẩm khác nhau như măng ngâm chua, măng khô hoặc bán măng tươi..., đem lại hiệu quả kinh tế cao cho bà con huyện Ba Chẽ. Một trong những sản phẩm có tiếng của huyện Ba Chẽ được nhiều người biết đến đó là măng mai khô.

Đặc điểm sản phẩm măng mai khô

Măng mai khô hay còn có tên gọi là măng lưỡi lợn, được chế biến từ mầm của cây tre mai, thuộc họ phụ tre trúc, thân thẳng, tròn đều, lúc tươi có vị hơi ngăm đắng, nhưng ngọt hậu, ăn không cay. Có đặc tính lạnh, tác dụng thanh nhiệt, tiêu viêm, lợi tiểu, trừ đàm thấp. Sản phẩm măng mai khô có hình thức màu vàng nâu sậm, miếng măng được thái lát theo chiều dài chừng 10-15cm, dày từ 2-3cm. Khi ăn có vị giòn, ngọt, bùi, đun lâu cũng không bị nát.

Sản phẩm măng mai khô của HTX Kinh doanh dịch vụ Lâm sản ngoài gỗ Ba Chẽ

Kinh nghiệm trồng măng tre để sản xuất măng mai khô của bà con nhân dân Huyện Ba Chẽ

Theo chia sẻ của bà con trồng tre tại huyện Ba Chẽ, tre mai là loại cây dễ trồng, dễ sống, chỉ cần trồng ở loại đất phù hợp, nhất là đồi thấp, đất ven khe suối, thung lũng, đất thịt pha cát, đất có độ dốc cao và đất ẩm. Trong trường hợp trồng nhỏ lẻ bên ven suối thì trồng từng hốc một, còn chỗ bãi đất bằng phẳng thì khoảng cách các hốc cách nhau khoảng 5m, trồng thẳng hàng nhau. Với cách trồng theo quy hoạch như vậy, sẽ tạo ra khoảng cách thuận lợi cho cây tre mai phát triển tốt và cho măng nhiều. Thời điểm trồng tre tốt nhất vào mùa xuân, vì lượng mưa đều, đất ẩm sẽ là điều kiện thích hợp để măng phát triển tốt nhất. Thời gian thu hoạch củ măng từ tháng 6 đến tháng 9 dương lịch trong năm. Khi thu hoạch người trồng phải để lại mỗi gốc 2 - 3 củ măng để phát triển thành cây cho năm sau.

Tại thị trấn Ba Chẽ, có hộ dân trồng từ 20-30 hốc tre đến hộ trồng 300-400 hốc tre lấy mầm măng để chế biến và bán ra ngoài thị trường, tạo một nguồn thu nhập khá lớn cho gia đình mỗi năm. Với hộ gia đình có tầm 400 hốc tre thì mỗi năm cũng có thể cung cấp ra thị trường được khoảng 10 tấn măng tươi. Trung bình từ 500 đến 700kg măng tươi có thể chế biến muối được hàng chục lọ măng chua và phơi được 15kg măng khô đạt chất lượng nếu như thời tiết thuận lợi.

Măng mai khi thu hoạch về sẽ được lột bỏ lớp áo ngoài, cắt bỏ hết phần già cứng sau đó thái thành từng lát dài 10-12cm, dày 1,5-2cm, măng mai được rửa sạch, cho vào nồi luộc chín. Khi măng chín được vớt ra để ráo nước và rải đều trên phên tre, phơi từ 3-5 ngày dưới trời nắng to và khi măng khô nó sẽ co lại, độ dày chỉ còn lại bằng 2/10 lúc măng tươi. Thông thường cứ 12-15 kg măng tươi sẽ thu được 1 kg măng khô. Giá sản phẩm măng mai khô dao động từ 380.000đ - 420.000đ/kg.

Hỗ trợ phát triển trồng tre lấy mai măng làm sản phẩm măng khô Ba Chẽ

Nhận thấy lợi thế về thổ nhưỡng khí hậu là điều kiện phát triển tốt cho cây tre mai, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho bà con nhân dân, từ năm 2010, tỉnh Quảng Ninh đã có quyết định đầu tư vốn cho huyện Ba Chẽ để hỗ trợ bà con mua giống tre, hỗ trợ 100% phân bón và kỹ thuật từ nguồn vốn hỗ trợ phát triển sản xuất nông - lâm nghiệp của tỉnh trong giai đoạn năm 2012 - 2015. Bên cạnh đó, huyện còn có những chính sách hỗ trợ, khuyến khích đối với các hộ dân trồng mới bổ sung hỗ trợ 50% giá giống tre mai đối với những hộ gia đình trồng mới từ 1.000 - 2.000m². Dự kiến đến năm 2020 phấn đấu diện tích trồng tre măng mai đạt 215 ha, cho sản lượng 6.450 tấn măng tươi với giá trị sản lượng bình quân 182-200 triệu đồng/ha/năm. Bên cạnh đó, huyện đã hình thành các tổ chức kinh tế, tiến hành hợp tác với các nhà khoa học, đơn vị tư vấn, hỗ trợ các tổ chức kinh tế để thực hiện phát triển sản phẩm tham gia vào chương trình.

Định hướng đến năm 2020, huyện Ba Chẽ sẽ đầu tư xây dựng 4 cơ sở sản xuất theo quy trình khép kín từ khâu chế biến, luộc, ép ráo nước, sấy khô, đóng gói sản phẩm với công suất sản xuất bình quân đạt 1.500 tấn sản phẩm/cơ sở/năm tại các xã Lương Mông, Đạp Thanh, Đồn Đạc và Minh Cầm. Cùng với đó, huyện sẽ tăng cường công tác xúc tiến thương mại, đẩy mạnh quảng bá, giới thiệu sản phẩm thông qua việc xây dựng gian hàng tại chợ trung tâm huyện, lựa chọn các địa điểm phù hợp bày bán các sản phẩm; đầu tư các tủ, kệ, hình ảnh trưng bày, giới thiệu sản phẩm tại trụ sở UBND huyện và các xã, thị trấn.

Sản phẩm măng mai khô được xây dựng nhãn hiệu và là sản phẩm người tiêu dùng lựa chọn

Sản phẩm măng mai khô Ba Chẽ sau nhiều năm xây dựng thương hiệu đã được đông đảo người tiêu dùng trong cả nước biết đến bởi chất lượng măng ngon, có thương hiệu. Tại cuộc thi sản phẩm đặc trưng theo đề án OCOP của tỉnh Quảng Ninh, sản phẩm măng mai khô được đánh giá xếp hạng 4 sao. Sản phẩm đã được Viện Công nghệ và Thực phẩm đánh giá đạt các tiêu chuẩn chất lượng, được đăng ký nhãn hiệu bảo hộ, mã vạch, mẫu mã bao bì sản phẩm. Đây là bước khẳng định và nâng cao giá trị sản phẩm măng mai khô, nhằm đẩy mạnh thương hiệu sản phẩm nông nghiệp Quảng Ninh ngày càng phát triển rộng rãi, uy tín trên thị trường và trở thành sản phẩm chủ lực trong phát triển kinh tế của bà con huyện Ba Chẽ.

Nguồn: VITIC tổng hợp