Bốn nhãn hiệu nông sản của Bắc Giang được bảo hộ ở nước ngoài

Theo Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Bắc Giang, hiện Bắc Giang có tổng cộng 683 nông sản được cấp văn bằng bảo hộ trong và ngoài nước, trong đó có 1 chỉ dẫn địa lý cho vải thiều Lục Ngạn; 4 nhãn hiệu chứng nhận cho Gà đồi Yên Thế, Bưởi Hiệp Hòa, Miến dong Sơn Động và Chè Yên Thế; 41 nhãn hiệu tập thể; và 637 nhãn hiệu thông thường.

Đặc biệt, ngoài việc được bảo hộ trong nước, 4 sản phẩm nông sản của Bắc Giang đã được bảo hộ ở nước ngoài bao gồm: vải thiều Lục Ngạn được bảo hộ tại 8 quốc gia (Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Lào, Campuchia, Mỹ, Australia, Singapore); mỳ Chũ được bảo hộ tại 5 quốc gia (Nhật Bản, Hàn Quốc, Lào, Thái Lan, Campuchia); mỳ Kế được bảo hộ tại 5 quốc gia (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Lào, Thái Lan); gà đồi Yên Thế được bảo hộ tại 3 quốc gia (Lào, Trung Quốc, Singapore).

Sau khi được bảo hộ, đồng nghĩa với danh tiếng được khẳng định, việc tiêu thụ một số sản phẩm nông sản của Bắc Giang rất khả quan. Ví dụ, tổng doanh thu từ vải thiều toàn tỉnh đạt 3.537 tỷ đồng; giá trị xuất khẩu trung bình đạt 58.000 đồng/kg với các thị trường xuất khẩu chính là Trung Quốc (chiếm 76,5%), bên cạnh các thị trường như Mỹ, Australia, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc... Hay, sản lượng mỳ Kế và mỳ Chũ tăng đáng kể, đạt 16.150 tấn/năm và đã được xuất khẩu sang Anh, Nga, Pháp, Đức và một số quốc gia châu Á khác.

Vải thiều Lục Ngạn

Lục Ngạn là một địa phương thuộc vùng đất Bắc Giang, cách trung tâm thành phố khoảng 40 km về phía Đông. Khác với tưởng tượng của nhiều người rằng cây vải thiều chỉ có thể phát triển tốt ở những vùng đồng bằng. Lục Ngạn là một huyện miền núi, nơi đây có khí hậu ôn hòa với nền nhiệt độ thấp, không chỉ được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho những địa danh đẹp như: Cấm Sơn, Làng Thum, Khuôn Thần…Mà ở Lục Ngạn còn nổi tiếng bởi đặc sản vải thiều.

Vải thiều được trồng ở Lục Ngạn khoảng vào những năm 90 của thế kỷ trước bởi những người nông dân quê gốc Hải Dương. Với sự cần mẫn, người dân Lục Ngạn đã biến những vùng đồi khô cằn trước đây thành những đồi vải bạt ngàn mang lại sự no ấm cho những người trồng vải. Cây vải ở Thanh Hà vốn đã thơm ngon nổi tiếng lại được trồng ở vùng đồi đất đỏ pha lẫn sỏi trong vùng khí hậu ôn hoà của Lục Ngạn đã tạo thành một thứ quả ngon ngọt khiến người thưởng thức mê ly. Có thể nói mức độ thơm ngon của vải thiều đã vượt qua vải Thanh Hà và dành được rất nhiều cảm tình của người sành hoa quả trong cũng như ngoài nước. Quả vải thiều Lục Ngạn có đặc điểm khi chín có màu đỏ, vỏ mỏng, hạt nhỏ cùi dày khi ăn vải thiều có vị ngọt đậm khiến người ăn cứ muốn thưởng thức thêm.

Vải thiều Lục Ngạn Bắc Giang được ưa chuộng trong cả nước vì thế vào mùa vải các thương lái từ nhiều tỉnh như Hà Nội, Quảng Ninh và các tỉnh phía Nam như thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng…đến thu mua. Vải thiều còn được xuất khẩu sang một số nước khác như Trung Quốc, các nước ASEAN và được chế biến thành vải thiều sấy khô, đóng hộp để xuất khẩu và phục vụ người yêu thích vải thiều có thể được thưởng thức quanh năm. Cây vải thiều đã trở thành niềm tự hào đối với mỗi người dân huyện Lục Ngạn, không những là cây trồng đặc sản được nhiều người biết đến mà còn là cây xóa đói giảm nghèo, giúp người dân làm giàu chính đáng.

Vừa qua, Trung ương Hội Kỷ lục gia Việt Nam giao Trung tâm Top Việt Nam (VietTop) tiến hành đề cử và bình chọn Top các loại nông sản nổi tiếng Việt Nam được thế giới ưa chuộng trên trang http://topplus.vn.

Sau một thời gian khảo sát và bình chọn kỹ lưỡng của cộng đồng kỷ lục gia Việt Nam ở trong và ngoài nước, VietTop đã tìm ra được Top 15 loại nông sản nổi tiếng Việt Nam được thế giới ưa chuộng. Trong đó vải thiều Lục Ngạn có số phiếu bình chọn nhiều nhất. 

Mỳ Chũ, mỳ Kế Bắc Giang

Nghề làm mỳ gạo đang phát triển ở nhiều nơi trong tỉnh Bắc Giang; nổi tiếng hơn cả là sản phẩm mỳ Chũ của huyện Lục Ngạn và mỳ Kế của thành phố Bắc Giang với đặc tính sợi mỳ trắng, ngon và dai khi nấu.

Hai đặc sản này không chỉ được tiêu thụ rộng rãi trong nước mà còn được nhiều doanh nghiệp, doanh nhân bán ra nước ngoài, mang lại lợi nhuận lớn.

Mỳ Chũ là sản phẩm của làng nghề Thủ Dương, xã Nam Dương, huyện Lục Ngạn - nơi có trên 300 hộ sản xuất mỳ gạo, chiếm tới 85% số hộ. Trong đó, hơn 100 hộ tham gia Hội Sản xuất và Tiêu thụ mỳ Chũ Lục Ngạn. Bình quân mỗi ngày, làng nghề sản xuất gần 30 tấn mỳ gạo, thu gần 8 tỷ đồng mỗi năm.

Mỳ Chũ được sản xuất 100% từ loại gạo nổi tiếng thơm dẻo - gạo bao thai hồng. Để có sợi mỳ dai, ngon, trắng, dẻo, người sản xuất phải tuân thủ nguyên tắc bất di bất dịch từ khâu chọn, vo, ngâm gạo đến xay bột, phơi và chần bánh. Phải chọn những hạt gạo trắng trong, căng mẩy, nhặt sạch, vo kỹ rồi ngâm nước trong khoảng 8 giờ, sau đó xay nhuyễn, lọc nhiều lần và ủ qua một đêm. Sáng hôm sau, những người thợ đem bột đã ủ ra tráng bánh, đóng vào khuôn, phơi và cắt thành sợi.

Để đảm bảo chất lượng mỳ, các hộ làm mỳ trong thôn đều có bản cam kết không sử dụng hàn the, thuốc tẩy hay chất phụ gia mà vẫn sản xuất mỳ theo phương pháp cổ truyền và phải đảm bảo các yêu cầu về an toàn vệ sinh thực phẩm. Do luôn quan tâm đảm bảo chất lượng để giữ uy tín của làng nghề nên việc tiêu thụ mỳ Chũ khá thuận lợi, mỳ làm ra đến đâu tiêu thụ hết đến đó và đã được bán tại phần lớn các tỉnh, thành phố miền Bắc và nhiều địa phương phía Nam.

Còn mỳ Kế được sản xuất tại phường Dĩnh Kế, thành phố Bắc Giang, cũng với quy trình cầu kỳ không kém. Người sản xuất chỉ dùng gạo Khang dân hoặc gạo Bông hồng, nước sạch và dầu ăn làm nguyên liệu. Gạo được ngâm khoảng 1 giờ rồi vo, đãi trước khi dùng sản xuất mỳ. Mỳ sau khi được cán, cắt thành sợi phải đem phơi dưới nắng to để sợi mỳ ngon và thơm mùi gạo.

Đến nay, mỳ Chũ được bảo hộ tại 5 quốc gia (Nhật Bản, Hàn Quốc, Lào, Thái Lan, Campuchia); mỳ Kế được bảo hộ tại 5 quốc gia (Nhật Bản, Hàn Quốc, Trung Quốc, Lào, Thái Lan).

Việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp có vai trò quan trọng đối với cả khách hàng và nhà sản xuất và cần bảo hộ cả ở thị trường nước ngoài. Việc đăng ký bảo hộ không chỉ giúp phát triển sản phẩm đó mà còn góp phần xây dựng thương hiệu của vùng có nông sản. Đây cũng là cách bảo vệ nhãn hiệu đặc sản nổi tiếng của tỉnh.

Nhờ việc chú trọng bảo hộ nhãn hiệu, mỳ Chũ, mỳ Kế cũng như nhiều đặc sản nông nghiệp của Bắc Giang đã mở rộng được thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị gia tăng của mỗi sản phẩm.

Gà đồi Yên Thế

Một trong những đặc sản nổi tiếng ở Bắc Giang chính là gà đồi Yên Thế. Thịt gà đồi thường chắc, ngọt và thơm. Món gà đồi ngon nhất chỉ nên luộc chín tới, thịt gà còn chắc, giòn để chấm với muối trộn lá chanh, nước luộc ngọt lịm dùng để ăn kèm với cơm. Ở Bắc Giang đây là món được rất nhiều khách ưa chuộng

Tận dụng các ưu thế vườn đồi, thời gian qua huyện Yên Thế đã đẩy mạnh phát triển đàn gà. Kết thúc năm 2017, tổng đàn gà của huyện đạt  trên 4 triệu con. Mỗi năm, huyện Yên Thế bán ra thị trường từ 12-14 triệu con gà, giá trị sản xuất đạt trên 1.500 tỷ đồng. Chăn nuôi gà đồi đã trở thành một nghề đối với nhiều hộ nông dân ở Yên Thế, mang lại thu nhập ổn định từ 50 -100 triệu đồng/năm.

Gà đồi Yên Thế có 2 giống chủ lực: Ri Lai và Mía Lai với mẫu mã đẹp, chất lượng thịt thơm ngon, được nuôi theo quy trình an toàn sinh học, quy mô lớn đã được đánh giá cao. Đặc biệt, năm 2011 lần đầu tiên Cục Sở hữu trí tuệ - Bộ Khoa học và Công nghệ cấp Chứng nhận nhãn hiệu hàng hóa cho sản phẩm Gà đồi Yên Thế. Gà đồi Yên Thế cũng là vật nuôi đầu tiên trong cả nước được công nhận bảo hộ nhãn hiệu tập thể chỉ dẫn địa lý. Việc mở rộng truy xuất nguồn gốc sản phẩm gà đồi Yên Thế đến từng hộ chăn nuôi đã giúp nâng cao chất lượng đàn gà và phát triển thương hiệu "Gà đồi Yên Thế". Điều này đã góp phần tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập và làm giàu cho các hộ nông dân, đồng thời thúc đẩy nhiều loại hình dịch vụ liên quan phát triển trên địa bàn.

Hiện, sản phẩm Gà đồi Yên Thế đã được tiêu thụ rộng trên các thị trường Hà Nội, Hải Phòng, TP. Hồ Chí Minh, Hải Dương, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Nam Định, Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An, Thái Nguyên... và một số địa phương trong cả nước. Mỗi con gà đồi Yên Thế đều được gắn tem truy xuất nguồn gốc. Đây được xem là bước đi đột phá, bởi gà đồi Yên Thế cũng như nhiều loại nông sản khác hiện nay đều đang gặp phải khó khăn trong khâu tiêu thụ tại thị trường. Gắn tem truy xuất vừa khiến người dân yên tâm về nguồn gốc của sản phẩm, vừa nâng cao giá trị thương phẩm. 

Hiện nay, HTX Nông nghiệp xanh Yên Thế là đơn vị duy nhất đang thực hiện truy xuất nguồn gốc gà đồi đến từng hộ chăn nuôi với sản lượng khoảng 4-5 tấn mỗi tuần. Với quy mô tổng đàn từ 12-14 triệu con/năm, trong định hướng phát triển tới đây, huyện Yên Thế sẽ tiếp tục mở rộng việc truy xuất nguồn gốc sản phẩm. 

Việc mở rộng truy xuất nguồn gốc sản phẩm gà đồi Yên Thế đến từng hộ chăn nuôi mà huyện Yên Thế đang tập trung đã cho thấy quyết tâm của địa phương này trong việc nâng cao chất lượng đàn gà. Đồng thời, việc liên kết sản xuất xuất theo chuỗi và gắn tem truy xuất nguồn đã nâng cao được chất lượng sản phẩm, tạo thêm niềm tin của người tiêu dùng đối với gà đồi Yên Thế.

Triển khai thực hiện Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”

Ngay sau khi có chỉ đạo của Trung ương về triển khai thực hiện Chương trình "Mỗi xã một sản phẩm" (OCOP), tỉnh Bắc Giang đã xây dựng Đề án của tỉnh giai đoạn 2018 – 2020, định hướng đến năm 2030. Trong đó, tiến hành rà soát, xác định các sản phẩm chủ lực, có thế mạnh của tỉnh để chỉ đạo thực hiện. Ba sản phẩm: vải thiều Lục Ngạn, mỳ Chũ, gà đồi Yên Thế được lựa chọn để tập trung phát triển, hướng tới đạt tiêu chuẩn quốc tế giai đoạn 2018 - 2020.

Thực hiện Đề án Mỗi xã một sản phẩm của tỉnh Bắc Giang, các địa phương trong tỉnh tổ chức chỉ đạo thực hiện, trước hết từ việc rà soát lại tiềm năng, thế mạnh, xác định các sản phẩm chủ lực địa phương, lựa chọn các sản phẩm thực hiện Chương trình. Trên cơ sở đó, mỗi địa phương chỉ đạo xây dựng, phê duyệt và triển khai thực hiện kế hoạch Chương trình OCOP cấp huyện theo hướng có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên phát triển các nhóm sản phẩm chủ lực, có lợi thế và phát triển du lịch dịch vụ ở nông thôn. Cụ thể như đến năm 2030, huyện Lục Nam định hướng có 26 sản phẩm OCOP, huyện Yên Thế có 13 sản phẩm OCOP, huyện Tân Yên có 23 sản phẩm OCOP...

Thông qua việc triển khai thực hiện Chương trình Mỗi xã một sản phẩm tỉnh Bắc Giang nhằm khai thác hiệu quả hơn tiềm năng, thế mạnh của mỗi địa phương, phát triển các sản phẩm có chất lượng theo đúng quy chuẩn, tăng khả năng cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng thời góp phần tạo công ăn việc làm, từng bước đưa kinh tế khu vực nông thôn của tỉnh phát triển sâu và bền vững.

Nguồn: VITIC