Thương hiệu Trà rau má Quảng Thọ ngày càng được người tiêu dùng ưa chuộng

Giới thiệu về Trà rau má Quảng Thọ - Thừa Thiên Huế

Quảng Thọ là địa phương có diện tích trồng rau má lớn nhất trên địa bàn huyện Quảng Điền. Xã hiện có 210 hộ dân trồng rau má với tổng diện tích khoảng 44 ha, mang lại thu nhập cao và ổn định cho người dân. 

Cây rau má giờ đây đã trở thành cây trồng chủ đạo, giúp người dân Quảng Thọ không những thoát nghèo mà còn vươn lên làm giàu. Ngoài sản phẩm rau má tươi an toàn tiêu thụ trên địa bàn tỉnh, UBND xã Quảng Thọ đã và đang quảng bá, phát triển thương hiệu rau má Quảng Thọ. Việc làm này không chỉ giúp bà con nông dân giải quyết tình trạng bị ép giá, mà còn tạo ra một hướng phát triển kinh tế mới cho địa phương, góp phần giải quyết công ăn việc làm cho nhiều lao động trong xã.

Năm 2014, HTX sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ II, xã Quảng Thọ, huyện Quảng Điền đã tổ chức Lễ công bố thương hiệu sản phẩm Trà rau má. Đến nay, sản phẩm Trà rau má Quảng Thọ đã có mặt ở các tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Gia Lai.

Trà rau má Quảng Thọ

Trà rau má cho thu nhập trên 16 tỷ đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với các loại cây trồng khác

Cây rau má được người dân xã Quảng Thọ (huyện Quảng Điền, Thừa Thiên - Huế) trồng tự phát từ 10 năm nay. Trước đây, người dân trồng rau má có thói quen hễ phát hiện có sâu bệnh là phun thuốc bảo vệ thực vật để phòng trừ nên người tiêu dùng vẫn lo ngại khi sử dụng rau má. Tuy nhiên, từ năm 2010, được sự hướng dẫn, hỗ trợ của các Sở, ban ngành cấp tỉnh và các phòng ban chuyên môn cấp huyện trong sản xuất rau an toàn, nông dân Quảng Thọ đã triển khai sản xuất rau má an toàn theo tiêu chuẩn VietGap. Đến năm 2012, với việc triển khai mô hình trồng rau má theo hướng VietGap, UBND xã Quảng Thọ đã quy hoạch 44ha rau má hàng hóa. Nhờ đó, nông dân thu trên 16 tỷ đồng/năm, cao gấp nhiều lần so với trồng lúa.

Với diện tích triển khai ban đầu 1,6 ha, sau khi áp dụng mô hình sản xuất rau an toàn theo hướng VietGap, thói quen canh tác của người dân dần thay đổi và sản phẩm rau má an toàn đã đáp ứng được tiêu chuẩn rau sạch. Từ thành công của mô hình, năm 2013 vừa qua, HTX sản xuất Quảng Thọ 2 phối hợp với Chi cục Quản lý chất lượng Nông-lâm sản và Thuỷ sản tỉnh mở rộng mô hình trồng rau má theo tiêu chuẩn VietGap ở xã Quảng Thọ lên 30ha, với 210 hộ tham gia. Áp dụng mô hình này, người dân được tập huấn, hướng dẫn quy trình kỹ thuật sản xuất rau má theo hướng an toàn. Nội dung tập trung vào vấn đề quản lý đầu vào, quản lý sâu bệnh, định hướng và biện pháp sử dụng sản phẩm thuốc bảo vệ thực vật an toàn, thu hoạch - sơ chế và bảo quản, phương pháp ghi chép và lưu trữ hồ sơ (nhật ký sản xuất đồng ruộng). Quá trình tập huấn diễn ra trong suốt vụ sản xuất và theo từng giai đoạn sinh trưởng của rau; kết hợp tập huấn lý thuyết trong phòng với tập huấn tại nơi sản xuất nhằm hướng dẫn bà con nông dân cách làm đất, ủ phân, cách phát hiện các đối tượng sâu bệnh...

Qua kiểm tra đánh giá chất lượng sản phẩm rau an toàn theo tiêu chuẩn VietGap của các cơ quan chuyên môn, rau má của xã Quảng Thọ đã đảm bảo đủ các điều kiện quy hoạch vùng sản xuất rau; việc sử dụng thuốc và thời gian dùng thuốc bảo vệ thực vật đúng liều lượng, trong giới hạn cho phép, không ảnh hưởng đến sức khỏe của người tiêu dùng; đồng thời bà con trồng rau cũng đã tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch.

Vì vậy đến nay, rau má của nông dân ở HTX sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 đã được Công ty cổ phần tư vấn chất lượng và đào tạo Tín Việt ở thành phố Đà Nẵng trao chứng nhận VietGap. Chi cục quản lý chất lượng nông lâm sản - thủy sản, đơn vị chủ trì trong việc triển khai thực hiện mô hình sản xuất áp dụng tiểu chuẩn VietGap ở HTX sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 cũng đã phối hợp với các đơn vị tư vấn, đơn vị chứng nhận VietGap triển khai tư vấn nhiều nội dung quan trọng cho HTX trong công tác bố trí xây dựng nhà sơ chế trà rau má và các quy chế hoạt động liên quan. Chi cục cũng đã tiến hành hỗ trợ 10 bộ bảo hộ lao động dùng trong sản xuất, sơ chế rau má cho HTX bao gồm: mũ, găng tay, ủng, áo quần bảo hộ ... đạt tiêu chuẩn; hỗ trợ xây dựng và lắp mới 1 bể chứa rác thải thuốc bảo vệ thực vật độc hại tại thôn La Vân Thượng; 6 biển báo công bố vùng sản xuất rau an toàn VietGap tại thôn Phước Yên, La Vân Hạ và Lương Cổ.

Với nhiều địa phương, mô hình trà rau má không còn mới lạ, nhưng đối với Quảng Thọ nói riêng và Thừa Thiên Huế nói chung đây là mô hình hoàn toàn mới. Sản xuất trà rau má trên cơ sở sản xuất rau theo hướng VietGap mở ra một hướng phát triển mới cho địa phương. Rau sạch sau khi thu hoạch sẽ được cơ sở thu mua xử lý ô zôn và phân phối cho thị trường, phần còn lại sẽ được đưa vào sản xuất trà rau má cung cấp cho thị trường. Những hộ tham gia dự án phải cam kết sản xuất rau theo hướng VietGap để đảm bảo chất lượng cũng như độ an toàn cho sản phẩm trà rau má sau này.

Một số tồn tại và giải pháp khắc phục

Mặc dù rau má Quảng Thọ đạt tiêu chuẩn rau an toàn, rau sạch, tuy nhiên thị trường tiêu thụ không ổn định nên người nông dân phải đối mặt với nhiều khó khăn, có lúc rau má được giá từ 10 đến 15 nghìn đồng/kg, nhưng có khi chỉ từ  3 đến 5 nghìn đồng/kg. Đầu ra không ổn định và hoàn toàn phụ thuộc vào các tư thương đưa đi tiêu thụ ở các địa phương trong tỉnh và các tỉnh lân cận nên người trồng rau nhiều lúc không có lãi mặc dù tốn nhiều công đầu tư chăm sóc các ruộng rau má.

Nhằm giải quyết sản phẩm rau má cho bà con nông dân của HTX sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2, để người dân yên tâm đầu tư phát triển sản xuất, trong khuôn khổ dự án, HTX sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 tiến hành xây dựng cơ sở thu mua rau má, xây dựng hệ thống nhà xưởng và thiết bị máy móc sản xuất trà rau má. Song song với hoạt động trên, HTX tiến hành đăng ký thương hiệu và mẫu mã bao bì “Trà rau má Quảng Thọ”. Điều này không chỉ giúp bà con giải quyết tình trạng tiểu thương ép giá mà còn tạo ra một hướng phát triển kinh tế mới cho địa phương.

Bên cạnh đó, với nguồn vốn khuyến công hỗ trợ 100 triệu đồng, Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 đầu tư thêm 235 triệu đồng để mua 2 dây chuyền sản xuất trà rau má. Hợp tác xã đã sản xuất thành công 2 loại trà rau má là trà túi lọc và trà sấy khô cung ứng cho các tỉnh, thành phố trong cả nước với công suất ban đầu từ 7-10 tấn trà thành phẩm/tháng.

Với hệ thống máy móc để sản xuất trà rau má, sản phẩm Trà rau má Quảng Thọ hiện đã được đăng ký nhãn hiệu thương mại. Để đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng, an toàn cho người tiêu dùng, ngoài 2ha do HTX tự trồng, chăm sóc, với diện tích nằm trong diện ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, HTX Quảng Thọ 2 thường xuyên lấy mẫu xét nghiệm. Người trồng rau má Quảng Thọ được tập huấn quy trình sản xuất rau má theo hướng an toàn.

Từ khi đưa dây chuyển sản xuất trà rau má túi lọc vào sản xuất, người dân xã Quảng Thọ đã triển khai sản xuất rau má theo tiêu chuẩn VietGap. Nhiều người trồng rau má ở Quảng Thọ cho biết, trồng và chăm sóc cây rau má tương đối đơn giản và ít tốn kém, bởi thời gian sinh trưởng ngắn, ít sâu bệnh; trồng một lần thu hoạch nhiều vụ, hiệu quả cao hơn nhiều so với trồng lúa. Năng suất bình quân trồng lúa chỉ đạt 10 tấn/ha/năm, trồng rau má năng suất đạt gần 50 tấn/ha/năm. Tính ra, hiệu quả kinh tế của cây rau má gấp 4 - 5 lần cây lúa.

Qua kiểm tra, đánh giá chất lượng sản phẩm rau an toàn của các cơ quan chuyên môn, rau má của xã Quảng Thọ đã đảm bảo đủ các điều kiện quy hoạch vùng sản xuất rau. Đồng thời, bà con trồng rau cũng đã tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật trồng, chăm sóc và thu hoạch. Vì vậy, rau má của nông dân HTX Quảng Thọ 2 đã được Công ty Cổ phần tư vấn chất lượng và đào tạo Tín Việt ở thành phố Đà Nẵng trao chứng nhận VietGap. Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 ký hợp đồng bao tiêu toàn bộ sản phẩm cho xã viên.

Bình quân mỗi ha rau má ở xã Quảng Thọ hiện cho thu nhập từ 150 - 200 triệu đồng, hiệu quả kinh tế cao gấp nhiều lần so với trồng lúa và rau màu khác. Nhờ trồng rau má, đời sống của nhiều hộ dân trên địa bàn xã Quảng Thọ được cải thiện. Từ địa phương có tỷ lệ hộ nghèo cao ở trong huyện, đến nay, hộ nghèo ở xã Quảng Thọ giảm xuống còn dưới 6%. 

Thời gian tới, Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 sẽ tiếp tục đa dạng hóa các sản phẩm để cung cấp cho thị trường như: trà rau má hòa tan, nước rau má đóng chai, cao rau má... Đồng thời, mở rộng thị trường ở các siêu thị và khách sạn, không chỉ trong nước mà còn xuất khẩu sang các nước lân cận.

Huyện Quảng Điền cam kết tiếp tục hỗ trợ cho Hợp tác xã nông nghiệp Quảng Thọ 2 trong công tác tìm kiếm thị trường như tăng cường công tác quảng bá, giới thiệu sản phẩm, phối hợp với các siêu thị, nhà hàng, khách sạn ở thành phố Huế và các địa phương trong cả nước để tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, tăng cường liên doanh, liên kết với các công ty, doanh nghiệp trong việc họp báo, giới thiệu sản phẩm trà rau má để người tiêu dùng lựa chọn làm thức uống hàng ngày bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe...

Ngoài thương hiệu Trà rau má Quảng Thọ, hiện tại, sản phẩm bột rau má mang thương hiệu Quảng Thanh đang được bày bán rộng rãi tại hơn 50 cửa hàng thực phẩm sạch ở TP Hồ Chí Minh và Hà Nội, cùng với hàng trăm đại lý bán hàng online, mỗi tháng đều tổ chức 5 - 7 sự kiện xúc tiến thương mại để tiếp xúc khách hàng.

Ngoài dòng sản phẩm chủ lực là bột rau má, còn có thêm 4 dòng sản phẩm khác là bột diếp cá, bột tía tô, bột chùm ngây, bột trà xanh. Điểm chung của những dòng sản phẩm này là các dòng bột của rau ăn lá, khó bảo quản được lâu, có giá trị dinh dưỡng và hoàn toàn có tiềm năng về thương mại quốc tế.

Dù đang tập trung nguồn lực để giải quyết nhu cầu nội địa có sẵn và công suất tại công ty chưa đủ để đáp ứng hết thị trường trong nước, song cũng đã đến lúc UBND xã Quảng Thọ cần áp dụng các quy chuẩn quốc tế vào khâu chế biến nguyên liệu và vận hành sản xuất cũng như quản lý doanh nghiệp để tiếp cận thị trường thế giới vào cuối năm 2019.

Trong năm 2018, sản phẩmTrà rau má túi lọc của Hợp tác xã sản xuất nông nghiệp Quảng Thọ 2 (huyện Quảng Điền) đã được bình chọn là 1 trong số 19 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của Thừa Thiên - Huế. Đây cũng là sản phẩm được tỉnh Thừa Thiên - Huế lựa chọn tham gia bình chọn sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu khu vực Miền Trung - Tây Nguyên năm 2018. 

Nguồn: VITIC