Bánh gai Ninh Giang là một trong những đặc sản nổi tiếng của tỉnh Hải Dương, được truyền từ đời này sang đời khác và đã được Bộ Khoa học Công nghệ chứng nhận quyền sở hữu trí tuệ. Người dân nơi đây luôn nỗ lực gìn giữ và phát triển nghề làm bánh truyền thống của quê hương, với mong muốn bảo tồn tinh hoa văn hóa dân tộc và đưa sản phẩm đến gần hơn với người tiêu dùng trên khắp cả nước.
Là một huyện nằm ở phía Nam của tỉnh Hải Dương, Ninh Giang nổi tiếng với nghề làm bánh gai truyền thống đã có từ 700 năm trước. Đến nay, nhiều gia đình vẫn giữ truyền thống làm bánh gai có những gia đình đã lên tới bốn đời giữ gìn nghề làm bánh.
Bánh gai Ninh Giang nguyên gốc có hình tròn như quả chanh, không có lá bọc. Bánh gai hiện tại có hình vuông, được gói bằng lá chuối, hương thơm rất dễ chịu, bánh có vị ngọt thanh, bùi mà không ngấy. Nhân bánh được làm từ đỗ xanh, kết hợp cùng mỡ lợn, hạt sen, dừa sợi mỏng và bí đao. Sản phẩm này đã được Bộ Khoa học Công nghệ cấp bằng sở hữu trí tuệ. Món quà dân dã này nức tiếng bởi độ thơm, ngon, chuẩn hương vị truyền thống.
Sản phẩm bánh gai Ninh Giang
Hiện nay, ở Ninh Giang có gần 100 cơ sở làm bánh. Tính đến đầu năm 2022, mỗi cơ sở có từ 5-7 lao động, mỗi năm sản xuất trung bình được hơn 2 triệu bánh. Nhờ có nghề làm bánh gai mà người lao động trong huyện hay các vùng lân cận có thêm cơ hội việc làm, tăng thu nhập cho gia đình. Trước đây, bánh gai chỉ được dùng trong những dịp quan trọng, nhưng từ nhiều năm trở lại đây, món bánh này được sử dụng phổ biến hơn. Cũng bởi vậy mà nghề làm bánh trở thành sinh kế chính của rất nhiều hộ gia đình nông dân ở Ninh Giang.
Huyện Ninh Giang nỗ lực bảo tồn nghề làm bánh gai
Người dân Ninh Giang rất có ý thức gìn giữ truyền thống văn hóa của quê hương. Bánh gai đã nuôi lớn những con người của mảnh đất này, để rồi giờ đây thế hệ trẻ luôn nhắc nhở nhau về ý thức bảo vệ, phát huy nghề quý của tổ tiên. Có rất nhiều người sau khi tốt nghiệp đại học đã trở về quê hương, cùng gia đình tiếp nối nghề làm bánh, xây dựng thương hiệu bánh gai ngày càng vững mạnh.
Hiện nay, huyện Ninh Giang cũng đang triển khai các kế hoạch thực hiện nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới. Để nâng cao giá trị kinh tế cho người dân, địa phương tạo điều kiện thuận lợi cho các làng nghề truyền thống được phát triển, mở rộng quy mô. Trong đó, nghề làm bánh gai rất được chú trọng vì đây là sản phẩm tiêu biểu. Huyện đã xây dựng Hiệp hội Bánh gai Ninh Giang, là nơi các hộ sản xuất, kinh doanh bánh gai trên toàn huyện liên kết, hợp tác giúp đỡ nhau cùng phát triển. Sự ra đời của Hiệp hội này đã phần nào giải quyết những khó khăn còn tồn tại, tạo thêm đầu ra cho sản phẩm và là chỗ dựa tinh thần vững chắc cho các cơ sở làm bánh lâu đời. Mục tiêu trong thời gian tới của Ninh Giang là đưa bánh gai vào nhóm các sản phẩm OCOP của tỉnh Hải Dương.
Theo Quy hoạch phát triển hệ thống làng nghề tiểu thủ công nghiệp của tỉnh Hải Dương đến năm 2020, định hướng đến năm 2025, Hải Dương hiện là một trong những tỉnh có tiềm năng lớn về du lịch làng nghề. Vì vậy, kế hoạch phát triển gắn du lịch với làng nghề của tỉnh là một hướng đi được đánh giá là phù hợp với xu thế phát triển kinh tế hiện nay. Hàng năm, các cơ sở làm bánh gai ở Ninh Giang thường xuyên đón nhiều đoàn khách du lịch trong và ngoài nước tới thăm quan. Khách đến đây có cơ hội được chứng kiến toàn bộ quá trình làm ra một sản phẩm, có thể tự tay thử gói bánh, làm bánh và sau đó được thưởng thức bánh. Đây là những trải nghiệm thú vị với du khách nước ngoài. Cũng từ đó, bánh gai Ninh Giang không chỉ được người tiêu dùng ở nhiều địa phương khác biết đến mà còn từng bước tiếp cận với khách hàng ở thị trường nước ngoài, tạo ra cơ hội để sản phẩm bánh gai nơi đây hướng tới xuất khẩu.
Duy Tuấn